ایل قشقایی
به نام خداوند مهر آفرین
سال 14094 اهورایی، 7037 میترایی، 3753 زرتشتی، 2573 کوروشی (شاهنشاهی) و 1394 خورشیدی

بنام خدا



نخستين جشنواره‌ی ييلاق ايل قشقايی در تهران:
يک شب با قشقايی ها و آيين‌هايشان در سياه‌چادرهايشان



خشايار بلوری :

 

 امسال برای نخستين‌‌بار، جشنواره‌ای با نام «ييلاق ايل قشقايی» در تهران، برگزار شده است. اين جشنواره كه زندگی ايل‌نشينان قشقايی را نمايش می دهد، هر روز از ساعت ١٩ تا ٢٣ ميزبان كسانيی است كه دوست دارند با زندگی كوچ‌نشينی و با آداب و آيين‌های ايل قشقايی، آشنا شوند. اين جشنواره در انتهای بلوار ارتش،‏ ابتدای راه لشگرک پیش از مهر ماه امسال برگزار شد.
عشاير قشقايی در اينجا سياه‌چادرهای خود را برپا كرده و آيين‌های سنتي‌شان را به نمايش گذاشته‌اند، آيين‌هايی كه بي‌گمان هيچ ايرانی نيست كه از ديدنش لذت نبرد.
هنگامی كه به جايگاه برگزاري جشنواره، وارد شدم، با شنيدن  آوای سرود «ای ايران» شور و شادي‌ام از آمدن به جشنواره، چند برابر شد. «كاظمي»، مسوول برگزاري جشنواره، سرگرم دادن توضيحاتي درباره‌ي طايفه‌هاي قشقايي بود.
در گوشه و كنار، سياه‌چادر‌هاي قشقايي برپا بود. در ميانه‌ي سياه‌چادرها، آتشدان روشني بود كه بنا به گفته‌ي راهنمايان، اين آتش نزد قشقاييان از سپندينگي(:تقدس) ويژه‌اي برخوردار است از همين‌روي هميشه در روشن نگاه داشتنش، مي‌كوشند.
در اين جشنواره مي‌شود به ديدار  صنايع دستي‏‏‏ كوچ‌نشينان ايران نشست يا به قهوه‌خانه‌ي سنتي‌اش سري زد و خود را ميهمان كرد و يا حتا مي‌‌توان پخت نان را به تماشا نشست و خود را از بوي يك نان سنتي، لبريز كرد و از مزه‌اش، سيراب. در اين جشنواره مي‌توان رنگرزي سنتي اين مردم را ديد و يا به چادر عكس رفت و با يك دست لباس ايل قشقايي، يك عكس يادگاري گرفت. كمي آنسوتر از همه‌ي اين ديدني‌ها، مي‌‌توان خود را ميهمان سياه چادري كرد كه در آن از ميهمانان با خوراك‌هاي محلي قشقايي،  پذيرايي مي‌شود.
«كاظمي»، مسوول برگزاري جشنواره كه شكل موها و ريشش من را به ياد سربازان هخامنشي مي‌انداخت،  اعلام برنامه كرد و از ميهمانان خواست كه دور سياه‌چادر اصلي بنشينند تا نمايش برنامه‌هاي آييني ايل قشقايي آغاز شود.  


ايل قشقايي
 
«رقص چوب»، هوش و حواس از سر مي‌برد. كاظمي گفت؛ اين شيوه‌ي رقص، ريشه در فرهنگ ايران باستان دارد و براي آمادگي رزمي جوانان ايل است.
گرچه نامش رقص بود و همراه با ساز انجام مي‌شد ولي بيشتر به يك مبارزه‌ي نمادين، همانند بود. كلاه‌هاي قشقايي، من را به ياد كلاه نگاره‌هاي هخامنشي مي‌انداخت. البته در اينجا بايد بگويم كه قشقاييان ميان شيراز و فيروز‌آباد استان فارس ساكن هستند اما چندگاهي است كه به تركي سخن مي‌گويند.
پس از رقص چوب، كاظمي از چهار كودك ٤-٥ ساله‌ي قشقايي خواست تا به ميان جمع بيايند. كاظمي گفت؛ هنگامي‌كه اين چهار كودك به اينجا آمدند نام‌هايشان را، جومونگ‏، تسو، بروسلي و... گذاشته بودند. اينجا برايشان از چهره‌هاي استوره‌اي و ملي ايران گفتيم و تاريخ و گذشته‌مان را برايشان بازگفتيم، آن‌ها اكنون نام‌هاي آرش كمانگير، كيان ايراني، كوروش هخامنشي و پورياي ولي را براي خود برگزيده‌اند.
كاظمي گفت؛ اروپايي‌ها و آسيايي‌ها بر روي استوره‌‌هاي خودشان كار كردند و آن‌ها را به جهانيان شناسانده‌اند اما ما در اين‌باره چه كرده‌ايم؟ ما هزاران نام برخاسته از تاريخ و فرهنگ خود داريم كه مي‌‌توانيم آن‌ها را بر كودكانمان بگذاريم، اما حتا خودمان نيز در راه شناخت تاريخمان، كوتاهي كرده‌ايم.
شايد دلتان بخواهد بدانيد كوچك‌ترين هنرمند قشقايي در اين برنامه كه بود؟ بي‌گمان شما نيز همچون من لذت خواهيد برد هنگامي كه ببينيد كودكي سه ساله، «نقاره» مي‌زد. اين كودك سه‌ساله‌ي قشقايي پيش از اين عنوان كوچك‌ترين نوازنده‌ي ايران را نيز از آن خود كرده است. اين نقاره‌زن كوچك آمد و برنامه اجرا كرد.  

ايل قشقايي
ايل قشقايي
 
«رقص دستمال» برنامه‌ي ديگري بود كه اجرا شد. بنابر گفته‌ي كاظمي، در ايل اين رقص را دختران انجام مي‌دهند اما در اينجا چون عرف نيست پسران جوان ايل، آن‌را اجرا مي‌كنند.
سپس يك بازي اجرا شد كه البته نامش را به خوبي نفهميدم. در اين بازي يك دايره كشيدند و سه تن درون آن و سه تن بيرون خط دايره ايستادند. سه طناب پشمي هم كه بر سرش، گره بود، درون دايره، بود. سه تني كه بيرون دايره بودند، مي‌بايست آن سه طناب را بگيرند و به آن‌هايي كه درون دايره هستند، بزنند. آن‌هايي نيز كه درون دايره بودند بايد با ضربه‌ي پا، از اين كار جلوگيري مي‌كردند. هنگامي‌كه هر سه طناب گرفته مي‌شد، آن‌هايي كه درون دايره بودند، پشت به پشت هم داده و تلاش مي‌كردند طناب‌ها را پس بگيرند.
كاظمي گفت؛ پشت به پشت جنگيدن از تكنيك‌هاي جنگي ايراني بوده است كه در آيين‌هاي سنتي ايل قشقايي به يادگار مانده و اين بازي هم براي آمادگي رزمي جوانان جنگجوي ايل است.
ايل قشقايي
ايل قشقايي
ايل قشقايي
ايل قشقايي
رنگرزي سنتي قشقايي‌ها
ايل قشقايي
نان‌پزي زنان قشقايي
ايل قشقايي
رقص‌ها و جنگ‌ها كه پايان يافت، رفتيم سراغ آيين خواستگاري و عروسي قشقايي‌ها. داستان اين‌گونه بود كه بزرگان ايل به خواستگاري مي‌رفتند و پدر عروس يك ماه زمان مي‌خواست. كاظمي گفت؛ در ميان قشقايي‌ها دادن و گرفتن «مهريه» رسم نيست. به جاي آن داماد، يك پيشكشي گرانبها براي عروس مي‌خرد، چيزي مانند گردنبند طلا يا سنجاق زير گلو.
يكي از ويژگي‌هايي آيين عروسي قشقايي‌ها، «باشلوق‌برون» بود. در اين رسم، از سوي خانواده‌ي داماد، پولي تعيين مي‌شد اما پدر عروس، چند برابر آن را درخواست مي‌كرد و همان‌هنگام كه اين رقم بالا را عنوان مي‌كرد، همان‌گونه كه زباني، درخواست كرده بود، زباني هم مي‌بخشيد. يعني پدر عروس، مي‌گفت؛ اينقدر از آن را به بزرگي دايي عروس، مي‌‌بخشم، اينقدرش را به بزرگي وحرمت عموي عروس، اينقدرش را به حرمت خان ايل، مي‌بخشم و...
خلاصه اين كه  در پايان «باشلوق‌برون»، همان پول پيشنهادي خانواده داماد است كه داده مي‌شود و آن گونه كه من فهميدم، اين پول بيشتر براي خرج و هزينه‌هاي عروسي  است. 
و اما داماد و عروس؛ داماد و عروس در هيچ‌كدام از اين آيين‌ها نيستند و تا روز عروسي يكديگر را نمي‌بينند.
 
ايل قشقايي
 
روز عروسی هم كه مي‌خواهند عروس را ببرند به خانه‌ی داماد، دختران و پسران جوان و بزرگان ايل مي‌آيند. دختران با دستمال‌های رنگي و كل‌كشان به درون چادر خانواده‌ي  عروس مي‌‌روند و عروس را بيرون مي‌آورند تا سوار اسبي شود كه داماد آورده است. آنگاه او را تا حجله همراهي مي‌كنند.

ايل قشقايي
البته يكی از چيزهاي جالب ديگری كه اين جشنواره دارد، اين است كه هزار و پانصد متر بالاتر از محل برگزاری، در دل كوه، جايی درست كرده‌اند به نام كمپ زندگی بدون تكنولوژی. در اين محل بردن تلفن همراه، رايانه و حتا چراغ ممنوع است. كساني كه دوست داشته‌باشند يك شب را درست همچون قشقايي‌ها و در ميان آن‌ها زندگی كنند، بي‌گمان بودن در اين محل برايشان جالب خواهد بود.

ايل قشقايي
سياه‌چادری كه در آن خوردنی های قشقايی فروخته می شد.
فرتورها از خشايار بلوری است.



نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:









ارسال توسط سورنا
آخرین مطالب

آرشیو مطالب
پيوند هاي روزانه
امکانات جانبی